महाराष्ट्र शासनाने ‘स्वयंपूर्ण महाराष्ट्र निवासी रूफटॉप (SMART) सौर योजना’ सुरू केली आहे. ही योजना विशेषतः राज्यातील दारिद्र्य रेषेखालील (BPL) आणि आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल (EWS) घरगुती वीज ग्राहकांसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे, ज्यांचे मासिक वीज वापर १०० युनिट्सपेक्षा कमी आहे. या योजनेचा उद्देश त्यांना त्यांच्या छतावर सौर ऊर्जा प्रणाली (Rooftop Solar Systems) बसवण्यासाठी अतिरिक्त राज्य अनुदान देऊन ‘शून्य’ वीजबिलाचा लाभ मिळवून देणे आणि त्यांना ऊर्जा क्षेत्रात आत्मनिर्भर (self-reliant) बनवणे हा आहे.
योजनेचे प्रमुख वैशिष्ट्ये
‘स्मार्ट’ सौर योजना ही केंद्र सरकारच्या महत्त्वाकांक्षी ‘पीएम सूर्य घर: मोफत वीज योजना’ (PM Surya Ghar: Muft Bijli Yojana) अंतर्गत राज्याने दिलेला एक पूरक आधार आहे. केंद्र सरकारच्या अनुदानासोबत, महाराष्ट्र शासन आपल्या स्तरावर अतिरिक्त अनुदान देऊन सौर पॅनेल बसवण्याचा खर्च लक्षणीयरीत्या कमी करत आहे.
| श्रेणी | अतिरिक्त राज्य अनुदानाचा हिस्सा | एकूण अनुदानानंतर ग्राहकाचा हिस्सा (उदा. १ kW सिस्टीमसाठी) |
| दारिद्र्य रेषेखालील (BPL) ग्राहक | ३५% | रु. २,५०० (एकूण खर्चाच्या अंदाजे ५%) |
| अनुसूचित जाती (SC) ग्राहक | ३०% | रु. ५,००० (एकूण खर्चाच्या अंदाजे १०%) |
| अनुसूचित जमाती (ST) ग्राहक | ३०% | रु. ५,००० (एकूण खर्चाच्या अंदाजे १०%) |
| आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल (EWS) सामान्य ग्राहक | २०% | रु. १०,००० (एकूण खर्चाच्या अंदाजे २०%) |
टीप: वरील उदाहरणातील १ किलोवॅट (kW) प्रणालीचा मानक खर्च (Benchmark Cost) रु. ५०,०००/- मानला आहे. यात केंद्र सरकारचा रु. ३०,०००/- चा अनुदान समाविष्ट आहे.
उद्दिष्ट आणि लक्ष्य
- लाभार्थी: या योजनेत अंदाजे ५ लाख घरगुती ग्राहकांना (१.५४ लाख BPL आणि ३.४५ लाख EWS) लाभ मिळणे अपेक्षित आहे.
- वीजबिल कमी करणे: सौर ऊर्जा प्रणालीमुळे लाभार्थ्यांचे मासिक वीज बिल जवळपास शून्य होईल.
- उत्पन्नाचे साधन: अतिरिक्त सौर ऊर्जा ग्रीडला विकून (Net Metering द्वारे) ग्राहकांना जादा उत्पन्न मिळवण्याची संधी मिळेल.
- प्रदूषण कमी: हरित ऊर्जेच्या वापराला प्रोत्साहन देऊन राज्याच्या नवीकरणीय ऊर्जा ध्येयांना आणि COP26 मधील ‘नेट-झिरो’ (Net-Zero) च्या राष्ट्रीय वचनबद्धतेला पाठिंबा देणे.
- प्राधान्य क्षेत्र: मेळघाट, चंद्रपूर आणि गडचिरोलीसारख्या मागास आणि दुर्गम भागांना या योजनेत प्राधान्य दिले जाणार आहे.
पीएम सूर्य घर मुफ्त बिजली योजना अर्ज प्रक्रिया
- सर्वप्रथम अधिकृत वेबसाइट – pmsuryaghar.gov.in वर जा.
- होम पेजवरील Apply For Rooftop Solar या पर्यायावर क्लिक करा.
- सर्वप्रथम तुम्हाला नोंदणी करावी लागेल ज्यासाठी तुम्हाला हे तपशील आवश्यक असतील: राज्य, वीज वितरण कंपनी, वीज मोबाइल नंबर, ईमेल आणि ग्राहक क्रमांक
- त्यानंतर दिलेल्या पायऱ्यांनुसार अर्ज करा.